Ymgysylltu a Chyfranogi

Grwp Herio Cymru Sero Net 2035 yn lansio ei her gyntaf

Mae’r byd yn profi effeithiau trychinebus yr argyfwng hinsawdd ac ar hyn o bryd nid yw ar y trywydd iawn i osgoi effeithiau pellach a allai gael effaith negyddol ar ein bywydau ni i gyd. Yn ddiweddar, cyhoeddodd gwyddonwyr blaenllaw yr hyn a elwir yn “ein rhybudd terfynol”. Mae Llywodraeth Cymru a Phlaid Cymru ar y cyd wedi gwahodd grŵp annibynnol i archwilio sut y gall y wlad gyflymu ei throsglwyddiad i sero net, a sut y gallai fod yn bosibl diwygio ei tharged i 2035 o 2050 ymlaen.

Tasg y ‘Grŵp’, dan arweiniad y cyn Weinidog Amgylchedd Jane Davidson, yw:

  • dod o hyd i’r enghreifftiau gorau o newid trawsnewidiol o Gymru ac o gwmpas y byd;
  • herio llywodraeth Cymru a Senedd i fynd ymhellach ac yn gyflymach;
  • dychmygu sut olwg sydd ar ddyfodol tecach, mwy cynaliadwy i genedl y Cymry.

Dywedodd Will Evans, ffermwr 10fed cenhedlaeth o Wrecsam ac aelod o’r Grŵp:

“Rwy’n bryderus iawn am effaith newid hinsawdd ar ffermio yn y DU a dyna pam rwy’n falch ac yn gyffrous i fod yn rhan o’r sgwrs genedlaethol hon ar sut y gall Cymru roi’r gorau i weithredu ac addasu i ddiogelu dyfodol i’n plant. ”

Mae ffermwr y 10fed cenhedlaeth, Will Evans, yn falch o’i waith. Mae ffermwr y 10fed cenhedlaeth, Will Evans, yn falch o’i waith. Ac eto mae ganddo bryderon dybryd am ddyfodol ffermio yng Nghymru a dyfodol ei ferched yn wyneb newid hinsawdd. Mae’n ymwybodol bod angen i ffermio newid ac mae hyn yn rhoi cyfle enfawr. Yn ddiweddar mae wedi ymuno â ‘Grŵp Her Cymru Net Zero 2035’ sydd newydd ei ffurfio, dan gadeiryddiaeth y cyn-weinidog dros yr amgylchedd, Jane Davidson, i helpu i sicrhau bod ffermio a’r system fwyd yng Nghymru yn addas ar gyfer y dyfodol. Mae’r Grŵp yn lansio ei waith yn ffurfiol heddiw, gyda her gyntaf i archwilio sut y gallai Cymru fwydo ei hun erbyn 2035.

Dywedodd Jane Davidson, Cadeirydd:

“Mae sefydlu’r grŵp her yn dangos bod Llywodraeth Cymru a Phlaid Cymru yn “cael” difrifoldeb ein sefyllfa fyd-eang ac o ddifrif ynglŷn â sut y gallwn leihau’r effeithiau a pharatoi ar gyfer y dyfodol.”

Mae’r Grŵp yn chwilio am yr atebion mwyaf dychmygus i lywio cynlluniau cyflawni 10 mlynedd rhwng 2025 a 2035.

Bydd yn ceisio safbwyntiau o Gymru a’r byd; gwneud casgliadau drafft yn gyhoeddus i’w rhoi ar brawf yn agored yng Nghymru a thu hwnt, cyn gwneud argymhellion i Lywodraeth Cymru a Phlaid Cymru yn haf 2024.

Ychwanegodd Jane Davidson:

“Rwy’n herio unrhyw un sydd â syniadau mawr am sut i gyrraedd sero net erbyn 2035 – tra hefyd yn gwneud yn siŵr ein bod yn cefnogi cymunedau yng Nghymru ac yn sicrhau canlyniadau gwell i fyd natur – i ymateb i’n galwadau am dystiolaeth.”

Bydd y Grŵp am glywed gan bobl a chymunedau ledled Cymru a’r byd i wrando ar eu profiadau a’u syniadau, ar draws ystod o heriau allweddol. Yr her gyntaf, sy’n cael ei lansio heddiw, yw Sut gallai Cymru fwydo’i hun erbyn 2035?

Mae galwad yr her gyntaf am farn a thystiolaeth hefyd yn cael ei lansio heddiw a disgwylir iddo redeg am ddau fis, gan ddod i ben ar 28th Mehefin. Bydd dyddiadau lansio ar gyfer heriau pellach yn cael eu cyhoeddi maes o law. Mae gwaith y Grŵp i fod i redeg tan haf 2024.

Mae’r Grŵp yn cynnwys 25 o aelodau annibynnol, di-dâl ac mae’n cynnwys cynrychiolwyr o Senedd Ieuenctid Cymru.

Y pum Her Net Sero 2035 yw:

  1. Sut gallai Cymru fwydo ei hun erbyn 2035?
  2. Sut y gallai Cymru ddiwallu anghenion ynni erbyn 2035 a chael gwared ar danwydd ffosil yn raddol?
  3. Sut y gallai Cymru gynhesu ac adeiladu cartrefi a gweithleoedd erbyn 2035?
  4. Sut y gellid cysylltu pobl a lleoedd ledled Cymru erbyn 2035?
  5. Sut gallai addysg, swyddi a gwaith edrych ledled Cymru erbyn 2035?

Caiff adroddiad yn cynnwys argymhellion o Gynulliad Hinsawdd Blaenau Gwent ei gyhoeddi heddiw.

Cynhaliwyd y Cynulliad yn rhithiol dros ddau benwythnos ym mis Mawrth a daeth ynghyd â dros 40 o bobl a ddewiswyd ar hap, ac yn gynrychioladol yn ddemograffig, sy’n byw yn y fwrdeistref sirol i drafod y cwestiwn pwysig iawn: “Beth ddylem ni ym Mlaenau Gwent ei wneud i fynd i’r afael â’r argyfwng hinsawdd mewn ffordd sy’n deg ac yn gwella safonau byw i bawb”

Mabwysiadodd y Cynulliad Hinsawdd bump argymhelliad yn gysylltiedig â thrafnidiaeth, tai a gofod gwyrdd, a gafodd dros 80% o gefnogaeth. Cafodd yr argymhellion eu hysgrifennu gan aelodau’r Cynulliad eu hunain a’i seilio ar gyflwyniadau gan arbenigwyr newid hinsawdd.

Medrir gweld yr argymhellion a’r adroddiad llawn yn y dolenni cysylltiedig. Cliciwch Yma.

Lluniwyd yr adroddiad gan Cynnal Cymru a Chymdeithas Diwygio Etholiadol Cymru, dau o bartneriaid a drefnodd Gynulliad Hinsawdd Blaenau Gwent.

Ym mis Medi y llynedd, fe wnaeth y Cyngor ddatgan yn swyddogol fod Argyfwng Hinsawdd ym Mlaenau Gwent. Yr wythnos nesaf, bydd pob cynghorydd bwrdeistref yn cael cyfle i glywed gan aelodau Cynulliad Hinsawdd Blaenau Gwent am eu hargymhellion ac ystyried sut y gallant symud ymlaen â’r agenda.

Mae Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Blaenau Gwent, sydd wedi dod â sefydliadau yn cynnwys y cyngor, iechyd, tai, heddlu a’r sector gwirfoddol ynghyd, wedi ymroi i roi ymateb ysgrifenedig i’r argymhellion hyn yn eu cyfarfod nesaf ym mis Gorffennaf. Mae hyn yn adlewyrchu ymrwymiad hirdymor partneriaid y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus i Flaenau Gwent chwarae ei ran lawn wrth weithredu i gyflawni targed Cymru i allyriadau Sero-Net erbyn 2050.

Dywedodd y Cyng Dai Davies, Dirprwy Arweinydd ac Aelod Gweithredol Adfywio a Datblygu Economaidd y Cyngor, fydd yn arwain y briffiad. Dywedodd:

“Rydym yn hollol ymroddedig fel Cyngor i weithio gydag ystod eang o bartneriaid i wneud popeth a fedrwn i ymateb yn lleol i’r broblem fyd-eang hon. Sylweddolwn yr heriau enfawr sydd o’n blaen i gyd wrth geisio diogelu ein hamgylchedd ar gyfer llesiant cenedlaethau’r dyfodol. Dyna pam i ni fel awdurdod lleol ddatgan Argyfwng Hinsawdd a’n bod eisoes wedi dechrau gweithredu drwy ein Cynllun Datgarboneiddio. Aiff y cynllun hwn â ni i ddull gweithredu mwy strategol tuag at cyflawni niwtraliaeth carbon drwy flaenoriaethu gwaith mewn nifer o feysydd allweddol o’n gweithrediadau a all, gyda rhai newidiadau, wneud cyfraniad sylweddol tuag at ein nod o fod yn niwtral o ran carbon.

“Roedd y bobl yn y Cynulliad Hinsawdd yr un mor angerddol am ein hamgylchedd a bydd eu hargymhellion yn helpu i ganolbwyntio hyd yn oed fwy ar ein meddyliau a dweud wrthym beth yr ystyriant yn allweddol i fynd i’r afael â’r mater. Diolch i bawb a gymerodd ran am roi eu hamser.”

Cyflwynir yr adroddiad hefyd i Fwrdd Gwasanaethau Blaenau Gwent, gan fod gweithio gyda phartneriaid rhanbarthol yn allweddol i fynd i’r afael â materion amgylcheddol.

Dywedodd Sarah Hopkins, Cyfarwyddwr, Cynnal Cymru:

“Bydd y symud i sero-net yn golygu newidiadau i fywydau pobl felly mae’n hanfodol fod cymunedau yn deall ac yn cymryd rhan yn y daith. Mae mynd i’r afael â’r argyfwng hinsawdd yn rhoi cyfle i fynd i’r afael â’r anghydraddoldeb sy’n bodoli yng Nghymru a gwella bywyd i bawb. Mae’n wirioneddol galonogol gweld ymrwymiad Cyngor Blaenau Gwent, y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus yn ehangach a’r cymdeithasau tai i wrando ac ymateb i’r argymhellion gan y Cynulliad.

“Gobeithiwn y bydd ardaloedd eraill yng Nghymru hefyd yn defnyddio prosesau tebyg i lywio cynlluniau gweithredu ar ddatgarboneiddio.”

Dywedodd Steve Cranston, Arweinydd Economi Sylfaen Tai United Welsh:

“Rydym yn hynod falch i fod wedi cymryd rhan yng nghynulliad hinsawdd cyntaf Cymru. Mae’n dangos ei bod yn bosibl dod â sampl cynrychioladol o bobl ynghyd – a mynd i’r afael ag un o’r heriau caletaf sy’n ein hwynebu i gyd – yr argyfwng hinsawdd. Mae’r broses Cynulliad Hinsawdd yn un sy’n parchu gwahanol safbwyntiau ac yn meithrin ymddiriedaeth. Cafodd y 5 argymhelliad uchaf gefnogaeth lethol o 80% gan aelodau. Mae hyn yn rhoi pwysau a hygrededd i’r argymhellion sy’n anodd eu hanwybyddu. Bu’r broses o gydweithio ar draws cymdeithasau tai, yr awdurdod lleol, sefydliadau cymdeithas ddinesig a dinasyddion yn un gadarnhaol lle cafodd cysylltiadau eu cryfhau ac y cafodd ymddiriedaeth ei adeiladu.

“Mae’r pedair cymdeithas tai a gefnogodd y Cynulliad Hinsawdd – Linc Cymru , Cartrefi Melin, Tai Calon ac United Welsh – yn gweithio i ddatblygu ymateb cydlynol i’r argymhellion. Bydd yr argymhellion yn helpu i lunio ein blaenoriaethau yn y dyfodol ym meysydd allweddol ôl-osod tai.”

Trefnwyd Cynlluniad Hinsawdd Blaenau Gwent gan gymdeithasau tai United Welsh, Linc Cymru, Cartrefi Melin a Tai Calon mewn partneriaeth gydag elusen datblygu cynaliadwy Cynnal Cymru, Cyngor Blaenau Gwent ac ERS Cymru.

Illustration of Blaenau Gwent area

Cynulliad Hinsawdd Blaenau Gwent Adroddiad

Cynhaliwyd Cynulliad Hinsawdd Blaenau Gwent o’r 6 hyd at yr 28 o Fawrth 2021.

Cynhaliwyd y Cynulliad arlein trwy gyfrwng Zoom. Dewiswyd hanner cant o breswylwyr Blaenau Gwent ar hap i fynd i’r afael â’r cwestiwn:

“Beth y dylid ei wneud ym Mlaenau Gwent i daclo’r argyfwng hinsawdd mewn ffordd sy’n
deg, ac yn gwella safonau byw i bawb?”

Roedd 44 cyfranogwr wedi mynychu sesiwn gyntaf y Cynulliad, ac roedd 43 o gyfranogwyr yn bresennol yn y sesiwn olaf i bleidleisio ar yr argymhellion. Roedd presenoldeb y mynychwyr yn sefydlog trwy gydol y sesiynau, a 43 oedd isafswm y mynychwyr.

Roedd yr aelodau wedi cyfarfod am gyfanswm o 23 awr i glywed tystiolaeth oddiwrth dros 20 arbenigwr gwahanol, i drafod y posibiliadau a chynhyrchu argymhellion ynghylch yr hyn y gallai sefydliadau gwasanaeth cyhoeddus lleol, cymunedau ac unigolion wneud i fynd i’r afael â’r argyfwng hinsawdd, a gwella bywydau pobl Blaenau Gwent.

Yn ystod y cyfnod dysgu, roedd aelodau’r Cynulliad wedi archwilio’r themáu canlynol:
• Cyflwyniad i newid hinsawdd
• Trafod tegwch a phontio teg
• Sut y mae newid yn digwydd
• Tai – ôl-osod, adeiladu o’r newydd, tlodi tanwydd, swyddi a sgiliau
• Natur a mannau gwyrdd
• Trafnidiaeth

Gallech chi ddod o hyd i’r agenda, fideos o’r sesiwn a chwestiynau eraill i’r siaradwyr ar y wefan.

Lawrlwythwch yr adroddiad hwn >>

Scroll to Top